Dự án đường sắt Lào Cai Hà Nội Hải Phòng đang bước vào giai đoạn chuẩn bị khởi công với quy mô đầu tư lớn và ý nghĩa chiến lược quan trọng. Đây là tuyến đường sắt xuyên suốt từ vùng biên giới phía Bắc đến cảng biển quốc tế, hứa hẹn tạo đột phá cho hạ tầng giao thông, phát triển kinh tế – xã hội vùng và quốc gia.
Quy mô dự án đường sắt Lào Cai – Hà Nội – Hải Phòng
Ngày 19/2/2025, Quốc hội đã thông qua Nghị quyết số 187 về chủ trương đầu tư dự án tuyến đường sắt Lào Cai – Hà Nội – Hải Phòng. Tuyến đường có tổng chiều dài khoảng 390,9 km, bắt đầu từ vị trí nối ray biên giới tại Lào Cai và kết thúc tại ga Lạch Huyện, Hải Phòng.
Tuyến đi qua 9 tỉnh, thành phố: Lào Cai, Yên Bái, Phú Thọ, Vĩnh Phúc, Hà Nội, Bắc Ninh, Hưng Yên, Hải Dương và Hải Phòng. Toàn tuyến thiết kế đường đơn, khổ ray 1.435 mm, vận hành chung cả tàu khách và hàng hóa với tốc độ thiết kế tối đa lên tới 160 km/h.
Riêng tại tỉnh Hải Dương, tuyến đi qua 5 huyện và 19 xã với chiều dài 40,96 km. Dự kiến có 3 nhà ga lớn: Ga Bình Giang, Ga Hải Dương Nam và Ga Tứ Kỳ. Việc giải phóng mặt bằng dự kiến hoàn thành trước tháng 11/2025, sẵn sàng cho lễ khởi công vào ngày 19/12/2025.
Mục tiêu và ý nghĩa của dự án với kinh tế – xã hội
Dự án đường sắt Lào Cai Hà Nội Hải Phòng hướng tới việc xây dựng một tuyến vận tải hiện đại, bền vững, góp phần đáp ứng nhu cầu vận tải trong nước và quốc tế, đặc biệt là liên vận với Trung Quốc.
Dự án có ý nghĩa sâu sắc trong:
- Thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội nhanh và bền vững trên hành lang Lào Cai – Hà Nội – Hải Phòng.
- Gắn kết hiệu quả với hệ thống đường sắt trong nước và quốc tế, thúc đẩy hợp tác khu vực và toàn cầu.
- Đảm bảo quốc phòng, an ninh, bảo vệ môi trường và ứng phó với biến đổi khí hậu.
- Giảm tải cho các tuyến đường bộ hiện hữu như QL 32, QL 5, QL 37, cao tốc CT.05, CT.04…
- Tăng khả năng kết nối logistics giữa các khu công nghiệp, khu đô thị và hệ thống cảng biển Hải Phòng (Lạch Huyện, Đình Vũ – Cát Hải, Nam Đồ Sơn).
Đặc biệt, tuyến đường sắt này là một phần quan trọng trong chiến lược hợp tác giữa Việt Nam và Trung Quốc, nằm trong khuôn khổ sáng kiến “Hai hành lang, một vành đai” kết nối với “Vành đai và Con đường”.
Kế hoạch triển khai dự án đường sắt Lào Cai – Hà Nội – Hải Phòng
Dự án đường sắt Lào Cai Hà Nội Hải Phòng đang được triển khai đúng tiến độ với sự phối hợp chặt chẽ giữa các bộ ngành và địa phương. Công tác giải phóng mặt bằng là ưu tiên hàng đầu. Ban Quản lý dự án Đường sắt đã hoàn tất việc bàn giao hồ sơ ranh giới tuyến và ga cho cả 9 tỉnh, thành. Tất cả địa phương đã thành lập Ban chỉ đạo GPMB để tổ chức triển khai.
Trong công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư, Lào Cai và Hải Phòng đã giao nhiệm vụ cho các đơn vị thực hiện. Một số địa phương như Hải Dương, Hưng Yên đã ban hành kế hoạch chi tiết, các tỉnh khác đang rà soát vị trí khu tái định cư.
Về di dời hạ tầng kỹ thuật, mới có Lào Cai và Hải Dương bắt đầu triển khai. Đối với hệ thống điện cao áp, chủ đầu tư đã phối hợp EVN khảo sát và lập danh mục các công trình cần di dời, trong đó có điều chỉnh hướng tuyến hai dự án đường dây 220kV và 500kV.
Tư vấn phía Trung Quốc đã hoàn thành báo cáo nghiên cứu khả thi. Chủ đầu tư đã phê duyệt dự toán tư vấn và đang chuẩn bị lựa chọn nhà thầu. Bộ Xây dựng cùng các bộ ngành liên quan đang tiếp tục làm việc với Trung Quốc về hiệp định vay vốn, phương án kết nối ray, xây cầu chung và chuyển giao công nghệ.
Để đảm bảo tiến độ khởi công vào 19/12/2025, Bộ Xây dựng kiến nghị Thủ tướng ủy quyền một số thẩm quyền đầu tư. Đồng thời, đề xuất Bộ Tài chính điều chỉnh kế hoạch vốn trung hạn và thành lập Hội đồng thẩm định Nhà nước, Tổ chuyên gia độc lập gồm các chuyên gia trong và ngoài nước nhằm bảo đảm tính minh bạch và hiệu quả trong triển khai dự án.
Dự án đường sắt Lào Cai Hà Nội Hải Phòng không chỉ là một bước tiến lớn trong phát triển hạ tầng giao thông quốc gia mà còn mở ra cơ hội tăng trưởng bền vững cho nhiều địa phương, đặc biệt trong vận tải, logistics, công nghiệp và thương mại. Với lộ trình triển khai cụ thể, đồng bộ từ trung ương đến địa phương, siêu dự án này đang từng bước được hiện thực hóa, hứa hẹn mang lại giá trị to lớn cho cả nền kinh tế và đời sống xã hội Việt Nam.